HTML pozwala opisać strukturę informacji zawartych wewnątrz strony internetowej, nadając znaczenie poszczególnym fragmentom tekstu – formując hiperłącza, akapity, nagłówki, listy – oraz osadza w tekście dokumentu obiekty plikowe np. multimedia bądź elementy baz danych np. interaktywne formularze danych.
HTML umożliwia określenie wyglądu dokumentu w przeglądarce internetowej. Do szczegółowego opisu formatowania akapitów, nagłówków, użytych czcionek i kolorów, zalecane jest wykorzystywanie kaskadowych arkuszy stylów.
W składni HTML wykorzystuje się pary znaczników umieszczone w nawiasach ostrokątnych, np. <title> i </title> lub <h1> i </h1>.
HTML pozwala również na osadzanie ciągów instrukcji języków skryptowych, umieszczonych pomiędzy znacznikami <script> i </script>
Należy nadmienić, że HTML, będąc językiem znaczników, nie jest zaliczany do języków programowania – w jego składni nie przewidziano wyrażeń obliczeniowych, warunkowych czy iteracyjnych.
Ważną cechą HTML-u, która przyczyniła się do popularności systemu WWW oraz Internetu, jest niezależność od systemu operacyjnego i wykorzystywanego sprzętu komputerowego.